Prijs van de Vrijzinnige Actie

Prijs van het Vrije Denken

Oud-rector professor Paul De Knop maakte de VUB weer tot een gezonde instelling

Huidig rector Caroline Pauwels maakt van de VUB een hippe universiteit 

Monique De Canck was in West-Vlaanderen een pionier

in de morele dienstverlening 

Laureaat Prijs van het Vrije Denken 2018
Prof. dr. Petra De Sutter

Prof. Dr. Petra De Sutter is gynaecologe, academica, senator en hoofd van de afdeling ‘Reproductieve Geneeskunde’ van het universitair Ziekenhuis Gent. Zij is bestuurslid van de ‘European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE)’, lid van de Koninklijke Belgische Academie voor Geneeskunde en voorheen lid van de Hoge Gezondheidsraad en van het Franse ‘Agence de la biomédicine'. Ze is auteur van meer dan 300 publicaties in peer-reviewed tijdschriften.
Over haar leven als vrouw in een mannenlichaam, tot ze op haar veertigste besloot zich te bevrijden en de transitie te maken, schreef De Sutter het boek (Over)Leven.
In mei 2017 noemde Charlie magazine haar een van de top 25 invloedrijkste Belgen.
Zij ontving ook tal van onderscheidingen want zij is een topwetenschapster met een grote gedrevenheid voor ethische discussies binnen haar vakgebied waar ze een leidende rol in opeist.

Petra De Sutter is tevens politiek actief voor Groen niet alleen nationaal maar ook Europees en zetelt in de Raad van Europa. In deze context strijdt ze tegen de ultraconservatieve stemmen in het Europees debat over ethische waarden. Zo schrijft ze in haar boek (Over)Leven: ‘ In de rest van Europa zijn de meningsverschillen veel groter en bestaan er een pak meer religieuze groepen of landen die ons ethische gedachtengoed verwerpelijk vinden. …. Niet alleen hun mening over abortus en euthanasie wijkt sterk af van de onze, ook deze over holibi-rechten’.

Bovendien vervult Petra De Sutter als transgender een voorbeeldfunctie. Ze wil niet per se een boegbeeld zijn maar als ze met haar verhaal iemand een hart onder de riem kan steken doet ze het graag.

De Raymond Maeckelberghe Foundation heeft haar verkozen tot laureaat 2018 voor de Prijs van het Vrije Denken omdat zij zowel door haar publicaties en activiteiten voor een gespecialiseerd publiek alsook door haar politieke en andere activiteiten voor een breed publiek het Vrije Denken uitdraagt.

Laureaat van de Prijs voor Vrijzinnige Actie 2018
Centrum voor Gezinsplanning en Seksuele Opvoeding (CGSO)

Het CGSO werd opgericht in 1972 met als doel '... inzichten en opvattingen op het gebied van het geslachtsleven en van het maatschappelijk cultureel leven ... te verspreiden, mensen te helpen bij hun seksuele moeilijkheden, taboes te doorbreken, ....' Hiermede stond het CGSO aan de wieg van de seksuele emancipatiestrijd in de regio Brugge. Het is een belangrijke strijd geweest met talrijke facetten. Het begon met vechten tegen het verbod om informatie te verschaffen over anticonceptie. Daarna volgde het gevecht voor het recht op abortus en voor de erkenning van het homohuwelijk en tegen discriminatie op basis van geslacht, leeftijd, godsdienst maar ook seksuele voorkeur. Vandaag strijdt het CGSO voor rechten van mensen met een specifieke genderexpressie of een andere seksuele voorkeur dan de heteroseksuele.
Jarenlang zorgde het CGSO voor seksuele en relationele vorming aan scholen en andere organisaties, het organiseerde lokale acties rond SOA's en HIV en ondersteunde lokale holebigroepen.
In 1994 brak een donkere tijd aan. Het CGSO Brugge werd door de subsidiërende overheid verplicht zich te integreren in een Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) dat duidelijk een andere mensvisie had en moest het centrum haar typische dienstverleningsaanbod laten opgaan in de werking van deze CAW. Hierop besloot het CGSO een nieuwe weg in te slaan: enerzijds als vrijwilligersorganisatie en zonder enige subsidies een nieuwe CGSO-werking uitbouwen en anderzijds binnen het bestuur van het CAW blijven wegen op het beleid en de missie van het CGSO blijven uitdragen.
Daarmede was de levensvatbaarheid van het CGSO niet verzekerd. De doorbraak kwam toen samenwerkingsakkoorden werden afgesloten met andere vrijzinnig humanistische organisaties zoals het Huis-van-de-Mens Brugge, LEIF West-Vlaanderen, Sensoa, Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid.
Op 26/2/2013 werd het Levenshuis officieel aan de pers voorgesteld als een huis waar alle mensen met levensvragen vanaf de conceptie tot en met het levenseinde terecht kunnen.
De Raymond Maeckelkberghe Foundation wil met deze prijs zijn waardering uiten voor de manier waarop deze organisatie de vrijzinnig humanistische waarden uitdraagt en in de praktijk omzet en voor het ongelofelijk doorzettingsvermogen van de organisatie om tegen alle bureaucratische maatregelen in, haar werking in stand te houden
 

Marc Van Montagu studeerde scheikunde aan de Gentse Universiteit en doctoreert er in de biochemie. Hij leidt aan de faculteit Wetenschappen van de UGent het laboratorium voor Genetica.
Hij is internationaal bekend voor de doorbraken die hij samen met Jozef Schell forceerde op het gebied van de gentechnologie. Van Montagu en Schell ontdekten het mechanisme voor de transfer van genen, waardoor plantentechnologie mogelijk wordt. Op die manier kunnen planten genetisch gewijzigd worden en spreekt men van GGO's (Genetisch Gemodificeerde Organismen). Het doel is gewassen te verkrijgen die beter zijn gewapend tegen schadelijke organismen waardoor het gebruik van bestrijdingsmiddelen beperkt kan worden. Zo wordt het milieu minder belast en de voedselproductie verhoogd, niet alleen in de Westerse wereld maar ook in minder ontwikkelde gebieden.
De spin-off bedrijven Plant Genetic Systems en CropDesign worden door Van Montagu en Schell opgericht om dit wereldwijd mogelijk maken. Het academisch onderzoek mag niet binnen de muren van de universiteit blijven.
Milieuorganisaties hebben echter vragen bij het vervagen van de grenzen tussen zuiver wetenschappelijk onderzoek en de commerciële toepassingen ervan. Greenpeace en anderen stellen zich vooral vragen over de grenzen aan het wetenschappelijk en technologisch ingrijpen in de natuur. Ten onrechte vindt Marc Van Montagu. Hij is dan ook een groot voorstander van een strenge markt- en productiecontrole. De voordelen van Gentechnologie zijn groot en de resultaten komen sneller. De mens probeerde al duizenden jaren eerder met kruisen en selecteren hetzelfde te bereiken.

Om tegemoet te komen aan de noden van de minder ontwikkelde landen stichtte Marc Van Montagu in 2000 binnen de Universiteit Gent het Instituut voor Plantenbiotechnologie voor Ontwikkelingslanden. Het instituut moet training, technologietransfer en onderzoek naar plantentechnologie in die landen helpen mogelijk maken.
Daarnaast is hij ook voorzitter van de European Federation of Biotechnology. Voor zijn pionierswerk in de sector van de gentechnologie heeft Van Montagu talrijke nationale en internationale prijzen ontvangen.
 

LEIF, wat staat voor LevensEinde InformatieForum, is een open initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen, waarbij respect voor de wil van de patiënt voorop staat.

LEIF West-Vlaanderen wil op een laagdrempelige wijze ondersteuning bieden bij het uitklaren van de vele vragen rond het levenseinde. Beroepskrachten, waaronder LEIF-artsen uit de regio, vormen samen met opgeleide vrijwilligers een competent team.

De medewerkers van LEIF werken vanuit een humanistische levensvisie. Zij reiken informatie aan, geven advies, zoeken samen naar oplossingen maar hebben niet hét juiste antwoord. Hierbij gaan zij ethische kwesties niet uit de weg. Dankzij onze goede wetgeving staat ons land aan de wereldtop, zowel op vlak van een kwalitatief levensbegin als levenseinde. Er is echter nog veel werk te verzetten vooraleer de mensen met minder evidente levensvragen de weg naar een hulpverlening vinden die rekening houdt met hun persoonlijke overtuigingen en keuzes. Zelfbeschikkingsrecht is bij LEIF het uitgangspunt.

LEIF West-Vlaanderen gaat ervan uit dat mensen in staat zijn hun levenseinde in perspectief te zien en daarover vragen te stellen. Mensen willen het heft in eigen hand houden en zelf beslissingen nemen na goed geïnformeerd te zijn. De wet betreffende de patiëntenrechten steunt hen hierin.

Bij LEIF wordt telkens weer ervaren dat heel wat mensen in deze zoektocht naar informatie met hun levenseindevragen nergens anders terecht kunnen. Zo zijn mensen op zoek naar informatie over hun eigen gezondheidstoestand, naar een tweede advies over hun ziekte of naar iemand die hen objectief kan helpen bij het invullen van hun negatieve wilsverklaring. Ze zijn op zoek naar informatie over palliatieve zorg thuis of naar iemand die onbevooroordeeld luistert naar hun eventuele euthanasievraag.
LEIF West-Vlaanderen kan al rekenen op medewerking en steun vanuit diverse hoeken maar er wordt ook uitgekeken naar de medewerking van de palliatieve netwerken uit de provincie en van een aantal grote ziekenhuizen.

LEIF West-Vlaanderen wil bekend worden om zijn lage drempel en zijn objectieve informatieverstrekking en hulpverlening.

Voor praktische info zie www.levenshuis.be/leif

Anne Provoost is een van de meest gelauwerde Vlaamse auteurs. De “Gouden Uil” en vooral de “Driejaarlijkse Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap” (vroeger bekend als de Staatsprijs voor Proza) die ze in 2009 verdiende, vormen een voorlopig hoogtepunt. Vele van haar boeken werden in meerdere vreemde talen vertaald. Van Vallen, een van haar bekendste romans, werden niet alleen theaterversies gemaakt, maar ook een Engelstalige film in 2001.
Toch vindt Anne onze “Prijs voor het Vrije Denken” iets bijzonders, omdat we er niet alleen haar literaire kwaliteiten mee eren, maar ook haar engagement om onze maatschappij beter te maken dan ze nu is.

Anne schrijft romans voor de jeugd zowel als voor volwassenen en ook vele van haar ik-vertellers bevinden zich op de grens tussen jeugd en volwassenheid.
Heel bijzonder voor ons is dat haar kritische houding tegenover geloof en godsdienst, die door de Maeckelberghe Foundation zo op prijs wordt gesteld, ook in haar boeken voor een jeugdig publiek naar voren treedt. Anne Provoost brengt op een voorbeeldige manier deze aartsmoeilijke opgave tot een goed einde. We kunnen ons daar een beeld van kunnen vormen dank zij het boek De Arkvaarders waarin de auteur een heel eigen interpretatie van het bijbelverhaal van de ark van Noah ten beste geeft.

Anne Provoost is ook bekend om haar religiometer. Je hoort voortdurend dat er een onderscheid gemaakt moet worden tussen gematigde en extreme vormen van religie. Maar, zo vraagt ze zich af, hoe meet je dat? Haar religiometer is daarop het antwoord en die verscheen voor het eerst in haar sermoen Beminde Ongelovigen dat een belangrijk argument was om haar de prijs voor het Vrije Denken te verlenen.

Anne is ook heel erg begaan met de milieu problematiek en die heeft, zo zegt ze, een nog heel aparte betekenis voor vrijzinnigen. Tekenend is het volgende citaat van haar: 'niet-gelovigen zijn dubbel bedreigd: naarmate de planeet aftakelt, verliezen we niet alleen onze goede leefomstandigheden, maar wordt ons ook ontnomen wat je onze versie van het hiernamaals zou kunnen noemen. Ons hiernamaals – we hebben er geen ander – ligt in de toekomst, in het geloof dat de volgende generatie beter af zal zijn dan de vorige.'
 

Johan Keirse en Raymond Maeckelberghe hebben elkaar nooit gekend en toch bestaat tussen beiden grote gelijkenissen in de wijze waarop ze zich hebben ingezet voor de verspreiding van het vrijzinnig gedachtengoed lokaal en nationaal.
Voor Johan is het wezenlijk dat iedere mens in vrijheid kan beslissen wat van belang is voor hem en waarom. Op grond van dit principe ligt het voor hem voor de hand dat mensen tot heel verschillende keuzes kunnen komen bij de invulling van hun talenten. Deze keuzes kunnen zowel rationeel zijn als verbonden met verschillende morele, politieke, ethische en religieuze standpunten die daarmee samenhangen.
Dit alles verklaart waarom Johan het engagement niet schuwde.
In eerste instantie sloot hij zich aan bij Agalev en ging hij in de gemeentepolitiek. Agalev sprak hem aan omwille van de visie op sociale rechtvaardigheid, nl. het gekant zijn tegen uitsluiting en omwille van hun bezorgdheid voor het milieu en hun strijd voor een duurzaam samenleven. Zijn dagelijkse strijd voor solidariteit en milieu sterkte hem in zijn vrijzinnige overtuiging. Vandaar zijn engagement in de vrijzinnige beweging en zoals Raymond Maeckelberghe nam hij de ene functie na de andere op zowel lokaal als nationaal.
In 1999 werd hij voorzitter van de Oudervereniging voor de Moraal in Oostkamp, functie die hij nog steeds met heel veel liefde waarneemt.
In 2005 werd hij bestuurslid van het HVV West-Vlaanderen, in 2008 lid van het dagelijks bestuur van het HVV West-Vlaanderen en in 2009 bestuurslid van het HVV Nationaal waarvan hij dit jaar de ondervoorzitter is geworden.

Daar bleef het niet bij.
Op lokaal vlak start hij in 2003 samen met Jeannette Vandommele de eerste morele dienstverlening op in de Wieke in Oostkamp.
In 2004 was hij, samen met een tiental anderen, medeoprichter  van het Vrijzinnig Centrum De Molensteen - Oostkamp. Waar hij achtereenvolgend verschillende functies bekleed heeft en nog bekleedt. Intussen is Johan expert geworden in de wetgeving op de levensbeschouwelijke verenigingen.
Zoals bij Raymond Maeckelberghe zien we een grote gedrevenheid waarmee hij zijn overtuiging consequent gestalte heeft gegeven en nog elke dag geeft.
Johan is bovendien een doener, een “selfmade” man. Hij is de man van de praktische uitvoering, van het opmaken van een uitnodiging, het versturen van flyers, het maken van reclameborden, het afschuimen van het internet naar doelgroepen, het klaarzetten van een zaal voor een activiteit enz. Allemaal praktische maar stille werken die noodzakelijk zijn om een succesvolle avond te organiseren. In dit werk wordt hij voor 100% gesteund door Francine, zijn immer aanwezige partner.
De veelzijdigheid van zijn engagement is van onschatbare waarde en ook daarin gelijkt hij op Raymond Maeckelberghe.

Dr. Bart Gordts, de voorzitter van de RMF, hield de lofrede voor Dirk Verhofstadt (°1955, doctor in de moraalwetenschappen) en benadrukte diens constante en kritische deelname aan het publieke debat over vrije meningsuiting, de scheiding van kerk en staat, het recht op zelfbeschikkig en de gelijkwaardigheid van de mens. Als academicus schreef hij een groot aantal boeken, o.a.' Pius XII en de vernie- tiging van de Joden' (2008). In 2011 verscheen zijn interviewboek over Etienne Vermeersch en nu beschikken we over een gelijkaardig werk getiteld 'Dirk Verhofstadt in gesprek met Paul Cliteur. Een zoektocht naar harmonie' (2012). De filosoof Prof. Paul Cliteur (Universiteit Leiden) was zelf op de plechtigheid aanwezig en tijdens het banket kreeg iedere deelnemer namens de RMF een exemplaar van dit overzichtswerk aangeboden.

In de laudatio voor Rudy Petit (°1943) benadrukte Willy Dezutter, ereconservator Stedelijke Musea Brugge, dat het vrije denken niet alleen denkers nodig heeft maar ook 'veldwerkers'. In 1997 trad Rudy Petit toe tot de A.V. van het Vrijzinnig Centrum om al in 1998 als bestuurslid en ondervoorzitter een actieve rol te spelen. In 2001 werd hij voorzitter van het VC De Sleutelbrug. Gedurende tien jaar zette hij zich onophoudelijk in voor het dagelijks beheer van het Vrijzinnig Huis dat hij door allerlei verbeteringen aan de infrastructuur wist om te vormen tot een aantrekkelijke ontmoetingsruimte. Door de definitieve erkenning van de nietconfessionele gemeenschappen (wet van 21 juni 2002, regering Guy Verhofstadt I (1999-2003) werd het via de Instelling Morele Dienstverlening (IMD) mogelijk om over meer financiële middelen te beschikken. De uitgave van het tijdschrift De Sleutelbrug werd het speerpunt en het geesteskind van Rudy en dit tot op de dag van van- daag. Op 05.04.11 gaf hij de fakkel door aan Wiliam Pharasyn en het bestuur benoemde hem op 07.11.11 tot erevoorzitter. Rudy bleef lid van de A.V. en is nog steeds verantwoordelijk uitgever van het tijdschrift.

Voor zijn ethische waakzaamheid en humane betrokkenheid bij het wetenschappelijk onderzoek in het kader van de bestrijding van aids en de zorg voor de wereldgezondheid.

Vertegenwoordigd door haar voorzitter prof. em. Willem Betz, voor haar twintig jaar lange strijd tegen het propageren van paranormale verschijnselen als waarheid.

Lees hier de aanvaardingsspeech van prof. Willem Betz